🔥 Χρόνιος Πόνος: Όταν ο εγκέφαλος κρατάει τον διακόπτη ανοιχτό
Ο χρόνιος πόνος δεν είναι απλά “μια ενόχληση που κρατάει πολύ”. Είναι μια εντελώς διαφορετική κατάσταση από τον οξύ πόνο, τόσο στη λειτουργία του σώματος όσο και στον τρόπο αντιμετώπισής του.Και ναι, υπάρχει τρόπος να τον καταλάβεις — και να τον διαχειριστείς αποτελεσματικά.
Από τον Πόλυ Τρικουτσιή, φυσιοθεραπευτή στο κέντρο Φυσιοθεραπείας και αποκατάστασης Aqua Physiohouse
🔁 Οξύς vs Χρόνιος Πόνος: Ποια είναι η διαφορά;
Ο οξύς πόνος λειτουργεί σαν συναγερμός — σε προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Ένα διάστρεμμα, ένα κόψιμο, ένας τραυματισμός. Εμφανίζεται, κάνει τη δουλειά του και μόλις το σώμα επουλωθεί, εξαφανίζεται.
Ο χρόνιος πόνος όμως;
Μπορεί να παραμένει για μήνες ή και χρόνια, ακόμα και αφού οι ιστοί έχουν επουλωθεί. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει πλέον ενεργή βλάβη, αλλά ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα συνεχίζουν να “αναπαράγουν” το σήμα του πόνου.
🧠 Ο εγκέφαλος ως ενισχυτής πόνου
Σκέψου το έτσι: ένα φυσιολογικό σύστημα πόνου λειτουργεί όπως ο συναγερμός ενός αυτοκινήτου — χτυπάει μόνο όταν κάποιος προσπαθεί να το παραβιάσει.
Σε χρόνια κατάσταση, όμως, ο συναγερμός μπορεί να ενεργοποιείται ακόμα και με ένα απλό φύσημα του ανέμου.
Αυτό σημαίνει ότι το νευρικό σου σύστημα έχει γίνει υπερευαίσθητο και αντιδρά υπερβολικά ακόμη και σε αβλαβή ερεθίσματα. Είναι σαν να έχει γυρίσει το κουμπί στο «10» και να μην μπορεί να κατέβει.
📍 Γιατί συμβαίνει;
Ο χρόνιος πόνος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες:
- Βιολογικούς: αλλαγές στο νευρικό σύστημα, μυϊκή ένταση, φλεγμονή.
- Ψυχολογικούς: φόβος, άγχος, καταστροφοποίηση.
- Κοινωνικούς: πίεση στην εργασία, έλλειψη υποστήριξης, περιορισμοί στην καθημερινότητα.
Αυτός είναι και ο λόγος που μιλάμε για βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο αντιμετώπισης — γιατί ο πόνος δεν είναι μόνο “μηχανικό” πρόβλημα.
🧘 Τι μπορώ να κάνω;
Ο στόχος μας δεν είναι απλώς να «καλύψουμε» τον πόνο, αλλά να βοηθήσουμε το σώμα και τον εγκέφαλο να επαναρυθμιστούν.
📌 Πρακτικές συμβουλές:
- Κατανόηση
Όταν ξέρεις τι σου συμβαίνει, ο φόβος μειώνεται και ο πόνος συνήθως γίνεται πιο διαχειρίσιμος. Διάβασε και μάθε για τον πόνο από αξιόπιστες πηγές, ρώτα τον φυσιοθεραπευτή σου ό,τι δεν καταλαβαίνεις.
- Σταδιακή κίνηση
Αποφυγή δραστηριοτήτων = περισσότερη δυσκαμψία και χειρότερος πόνος.
Ξεκίνα με ήπιες κινήσεις (π.χ. περπάτημα 5–10 λεπτά) και αύξησε σιγά-σιγά.Δώσε προτεραιότητα σε κινήσεις που απολαμβάνεις — κολύμπι, ποδήλατο, pilates.
- Διαχείριση άγχους
Το στρες είναι σαν βενζίνη στη φωτιά του χρόνιου πόνου.
Δοκίμασε 5 λεπτά βαθιές αναπνοές πριν τον ύπνο.
Κλείσε τις οθόνες 30 λεπτά πριν κοιμηθείς.
- Ύπνος
Ο κακός ύπνος αυξάνει την ευαισθησία στον πόνο.
Διατήρησε σταθερό ωράριο ύπνου. Απόφυγε καφέ/τσάι το απόγευμα.
- Mindfulness & Body Scan
Ηρεμεί το νευρικό σύστημα.
Καθημερινά, δώσε 2–3 λεπτά στο να “σκανάρεις” το σώμα σου και να χαλαρώνεις τους μυς σου, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια.
💊 Ο ρόλος της φαρμακευτικής αγωγής
Η φαρμακευτική θεραπεία δεν είναι η μοναδική λύση, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμο μέρος της συνολικής στρατηγικής.
Κύριες κατηγορίες:
- Απλά παυσίπονα & αντιφλεγμονώδη – για ήπιο έως μέτριο πόνο.
- Φάρμακα για νευροπαθητικό πόνο – π.χ. αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά.
- Οπιοειδή – σε επιλεγμένες περιπτώσεις και πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση.
- Τοπικές θεραπείες – κρέμες με καψαϊκίνη ή λιδοκαΐνη.
📌 Σημαντικό: Τα φάρμακα μειώνουν τα συμπτώματα αλλά δεν “θεραπεύουν” τον χρόνιο πόνο. Η παρατεταμένη χρήση ορισμένων κατηγοριών μπορεί να έχει κινδύνους, γι’ αυτό η λήψη τους πρέπει να γίνεται μόνο με οδηγία γιατρού.
🤝 Ο συνδυασμός που δουλεύει
Η έρευνα δείχνει ότι το καλύτερο αποτέλεσμα έρχεται όταν συνδυάζουμε:
- Φυσιοθεραπεία και εξατομικευμένη άσκηση
- Εκπαίδευση και κατανόηση του πόνου
- Διαχείριση στρες και ύπνου
- Στοχευμένη φαρμακευτική αγωγή, όπου χρειάζεται
Με αυτόν τον τρόπο, δεν κυνηγάμε μόνο τα συμπτώματα, αλλά και τις αιτίες που τα τροφοδοτούν.
🗝️ Η αλήθεια που κανείς δεν σου λέει
Οι εξετάσεις μπορεί να είναι “καθαρές”, αλλά ο πόνος σου είναι απολύτως υπαρκτός.
Δεν είσαι “υπερβολικός”. Δεν “τα φαντάζεσαι”.
Είναι στον εγκέφαλο — όχι φανταστικά, αλλά κυριολεκτικά. Και αυτό μάς δίνει τη δυνατότητα να παρέμβουμε, να αλλάξουμε, να αποκαταστήσουμε.
📩 Αν ζεις με χρόνιο μυοσκελετικό πόνο και έχεις κουραστεί να ακούς “δεν έχεις τίποτα”,
στείλε μου μήνυμα. Μπορούμε να τον καταλάβουμε και να τον αντιμετωπίσουμε μαζί.
